با غهای چهارگانه، ترجمان باورهای مقدسنمونۀ موردی فین

با غهای ایرانی گاه با ساختار چهاربخشی شکل گرفته اند و رمزهایی از حکمت و عرفان ایرانی و اسلامی در خود نهفته دارند. در بازگفت این اندیشه کوشید هایم رمزهای با غهای چهارگانه بر پایۀ باور مقدس را بگشا ییم. درک این رمزها با آگاهی از دانش حکمت در حوزۀ دریافت هایی از معانی چهار گوهر بنیادین ماده )خاک، آب، باد و آتش( و صناعاتی است که از این چهار گوهر در باغ سازی ایرانی 1پدید آمده و با جهان بینی مشارکت در اندیشۀ ایرانی پیوندهایی ژرف برقرار ساخته است و راز تقدس آن را میتوان در مانایی اش جست وجو کرد.از دریافتهای این بازنمود اندیشه میتوان چند مهم برشمرد: تشریک گوهر خاک با چهارباغ به زایش و رویش برکت و منزل گرفتن چهارباغ در مکان های مشخصی از باغ منجر میشود.تشریک گوهر آب با چهارنهر موجب یافتن سامانه و تعیِّن بخش قدر )اندازه( در آن و منزل گرفتن آب به شکل چشمه، نهر، حوض فواره و آب نما شده است. افزون بر این، تشریک گوهر باد با چهاردیوار به شکل گیری حصارها و دریاف تهای عمیق شهودی از عرفان ایرانی و اسلامی در حوزۀ باغ سازی ایرانی انجامیده که راه گشای کشف رمزهای نهفته در درون این پدیدۀمان است. در نهایت، تشریک گوهر آتش با چهارطاق یا کوشک در باغ، موجب پیدایش مکانی برای یافتن دریافت هایی از منازلگاههای چهارگانه )چهارفصل و تقسیمات چهارگانۀ روز( است. به هر روی، این گوهرها در درون انسان باهنبازی خود موجب پیدایش مزاجها و طبایع و اخلاط شده اند که تعادل روح وجسم وابسته به آنهاست. در باغ ایرانی نیز این گوهرهای چهارگانه «منزل » م یگیرند و به دست انسان ایرانی تقدیس میشوند. بدی نسان از مه مترین دلایل پیدایش ساحت لطیف و روحانی باغ ایرانی، حضور تعاد لبخش گوهرها و صناعات حاصل از گوهرهای چهارگانه است.